Isinulat ni Lakbay Diwa
 |  |
It's more fun in the Philippines. It's more fun in Bohol. An Adventurous gateway to Tagbilaran, Loboc, Loay, Baclayon, Carmen, Dauis and Panglao (Panglao Island).
"Life is a voyage in time. Traveling it leaves you speechless, then turns you into a storyteller."
Hindi mawawala sa barkada, tropa, kaibigan o travel buddies ang pahirapan sa pagpla-plano nang isang lakad lalo na kung ikaw ang lead organizer sa grupo.
Nariyan ang ang mga eksenang kapag tinanong mo kung ok lang ba sila sa ganitong adventure, tanging ang isasagot lang nila "Oo, ikaw/kayo na bahala basta sabihin mo lang kung kailan" na para bang walang interes, "Magkano ba ang budget? (consider naman talaga ito ngunit hindi mo pa nasasabi ang buong detalye, ito agad ang itutugon sayo)", "Hindi ako pwede eh, kayo na lang" at ang pinaka masaklap sa lahat ay yung planado na ang lakad, yung all set na at hinihintay na lang ang kinabukasan o ang araw ng pag-alis tapos biglang may magba-back-out dahil sa anumang kadahilanan. Sa kabilang banda, ibang kaligayahan naman ang madarama kapag natuloy ang matagal-tagal ninyong pinagplanuhang lakad.
Sa wakas, natupad din ang mahaba-haba naming pagpla-planong magba-barkada na makapag-unwind ng magkakasama. Kung hindi pa dahil sa seat sale promo ng AirAsia Philippines ay marahil hindi kami matutuloy sa mga puro plano naming lakad. Finally, muli akong makakapag-lakwatsa sa labas ng Metro Manila matapos ang huli kong activity sa Bataan (Company Outing and Team Building at The Waterfront Beach Resort). Sa totoo lang hindi talaga namin pinag-planuhan in a way na sa Bohol talaga ang aming target na lakad, nag-based lang kami kung anong available at affordable seat sale ang meron sa mga airline company, at yun naka-tyempo kami sa AirAsia. Dalawang buwan din naming hinintay ang lakwatsang ito!
Makalipas ang dalawang (2) taong kagimbal-gimbal na trahedyang tumama sa Bohol at sa mga karatig probinsya nito, napaisip tuloy ako kung worth it ba ang magiging lakwatsa namin sa Bohol dahil sa tinding tinamo nitong pinsala buhat ng lindol at nasundan pa nang bagyo. Well, no choice na kami kundi ituloy ang adventure na ito.
Pagkatapos naming magkita-kita at mag-final check ng mga bagay na dadalhin namin ay agad kaming nagtungo sa NAIA Terminal 4 (FYI: During the time of our travel, lahat ng Domestic Flight from AirAsia Philippines ay nag-o-operate sa Ninoy Aquino International Airport Terminal 4. For more info and update regarding AirAsia Philippines, kindly click here). Much better na mag-web check in, i-print o i-save sa inyong mga smartphone, ipad or tablet ang inyong boarding pass para iwas hassle pa na hintaying mag-open ang check in counter at pumila. Dahil sa nakapag-web check in na kami fourteen (14) days before our flight ay diretso na kami agad sa pre-departure area. Bunsod nang talamak na insidente nang laglag bala sa NAIA na nakakadismaya at nakakahiya sa ibang bisita ay talagang todo ingat din kami kahit local lang ang aming destinasyon. Naisip ko nga noong mga oras na iyon paano kung mataniman ako o isa sa amin, ano ang mangyayari? Bago man kami magpunta sa NAIA ay sinecured na din namin ang aming mga gamit.
Sa wakas, natupad din ang mahaba-haba naming pagpla-planong magba-barkada na makapag-unwind ng magkakasama. Kung hindi pa dahil sa seat sale promo ng AirAsia Philippines ay marahil hindi kami matutuloy sa mga puro plano naming lakad. Finally, muli akong makakapag-lakwatsa sa labas ng Metro Manila matapos ang huli kong activity sa Bataan (Company Outing and Team Building at The Waterfront Beach Resort). Sa totoo lang hindi talaga namin pinag-planuhan in a way na sa Bohol talaga ang aming target na lakad, nag-based lang kami kung anong available at affordable seat sale ang meron sa mga airline company, at yun naka-tyempo kami sa AirAsia. Dalawang buwan din naming hinintay ang lakwatsang ito!
Makalipas ang dalawang (2) taong kagimbal-gimbal na trahedyang tumama sa Bohol at sa mga karatig probinsya nito, napaisip tuloy ako kung worth it ba ang magiging lakwatsa namin sa Bohol dahil sa tinding tinamo nitong pinsala buhat ng lindol at nasundan pa nang bagyo. Well, no choice na kami kundi ituloy ang adventure na ito.
Pagkatapos naming magkita-kita at mag-final check ng mga bagay na dadalhin namin ay agad kaming nagtungo sa NAIA Terminal 4 (FYI: During the time of our travel, lahat ng Domestic Flight from AirAsia Philippines ay nag-o-operate sa Ninoy Aquino International Airport Terminal 4. For more info and update regarding AirAsia Philippines, kindly click here). Much better na mag-web check in, i-print o i-save sa inyong mga smartphone, ipad or tablet ang inyong boarding pass para iwas hassle pa na hintaying mag-open ang check in counter at pumila. Dahil sa nakapag-web check in na kami fourteen (14) days before our flight ay diretso na kami agad sa pre-departure area. Bunsod nang talamak na insidente nang laglag bala sa NAIA na nakakadismaya at nakakahiya sa ibang bisita ay talagang todo ingat din kami kahit local lang ang aming destinasyon. Naisip ko nga noong mga oras na iyon paano kung mataniman ako o isa sa amin, ano ang mangyayari? Bago man kami magpunta sa NAIA ay sinecured na din namin ang aming mga gamit.
Exaggerated? Mabuti nang sigurado. (Pic)
Akala ko kung ano na eh! Paano ba naman noong dumaan na sa security scanner ang aking hand carry bag ay agad akong tinanong nang security scanner operator kung may packaging tape daw ba ko sa loob ng bag. Akala ko kung ano na eh at ayon pinatanggal sa akin. Bawal pala yun, well sabagay pwede nga naman yun gamitin sa kung anu-ano. At least ngayon alam ko na. Experience is the best teacher.
During that time, masyado pala kaming maaga dahil around 4:00 AM ay nasa loob na kami ng pre-departure area/boarding gate at ang aming estimated time of departure patungong Tagbilaran ay 7:40 AM. Kahit papaano ay i-expect mo na din na maaaring magkaroon ng unting delay sa inyong flight katulad nang nangyari sa amin, delayed kami nang 15 minutes pero ang good thing ay mas maaga kami ng 5 minutes prior to our estimated time of arrival sa Tagbilaran Airport.
During that time, masyado pala kaming maaga dahil around 4:00 AM ay nasa loob na kami ng pre-departure area/boarding gate at ang aming estimated time of departure patungong Tagbilaran ay 7:40 AM. Kahit papaano ay i-expect mo na din na maaaring magkaroon ng unting delay sa inyong flight katulad nang nangyari sa amin, delayed kami nang 15 minutes pero ang good thing ay mas maaga kami ng 5 minutes prior to our estimated time of arrival sa Tagbilaran Airport.
 | Ganap na 8:45 AM nang kami ay ligtas na makarating sa Tagbilaran Airport kung saan naman naghihintay sa amin ang representative mula sa Marcelina's Guest House at Royal Fantasy Tours. Sinundo kami gamit ang kanilang tour van. Medyo nakakatawa lang sapagkat napakalapit lang pala ng lugar na aming tutuluyan mula sa airport at halos magkapit-bahay lang pala ito. Within five (5) minutes ay maaari mo na itong marating. Oo, five (5) minutes lang! Feeling VIP tuloy kami noong mga oras na yun :p |
Touchdown Bohol!
For more images, just click here
Marcelina's Guest House
Iniwan lang namin sa guest house ang mga dala naming gamit at agad na kaming nagtungo para sa aming country side tour (Blood Compact Site, Baclayon Church, Baclayon Wildlife (Python), Loboc River Cruise, Loboc Tarsiers, Bilar Man-Made Forest, Butterfly Garden, Tigbao Hanging Bridge and Chocolate Hills). Karamihan sa mga tourist attraction na makikita sa Bohol ay halos magkakalapit lang ang pagitan.
Ang unang lugar na aming sinadya ay ang Blood Compact Site o Sandugo na matatagpuan sa Tagbilaran City. Ang blood compact na naganap noong March 16, 1565 sa pagitan nang manlalakbay na espanyol na si Miguel Lopez de Legazpi at Datu Sikatuna ay nagsilbing hudyat o marka nang simula at matatag na pagkakaibigan sa pagitan ng mga espanyol at boholano. Ang salitang "Sandugo" ay nagmula sa salitang bisaya na ang ibig sabihin ay "One Blood."
Ngunit may ibang nagsasabi na hindi daw talaga sa Tagbilaran ito naganap kundi sa bayan ng Loay. Sinasabi din na ito daw ay naganap noong March 25, 1565 (Records are confused due to the Gregorian Calendar reform in 1584.) At dahil dito nagkaroon kami nang dahilan upang bisitahin din ang sinasabing aktwal na pinangyarihan sa bayan ng Loay.
Blood Compact Site (Sandugo) in Tagbilaran City, Bohol
Ilang minuto lamang mula sa Blood Compact Site sa Tagbilaran ay narating namin ang isa sa mga matatandang simbahan na makikita sa Pilipinas, ito ay ang La Purisima Concepcion de la Virgen Maria Parish Church (The Immaculate Conception of the Virgin Mary Parish Church) o mas kilala sa tawag na Baclayon Church. Ito ay matatagpuan sa bayan ng Baclayon. Ito ay itinatag noong 1596 sa pangunguna ng mga paring heswita na sina Juan de Torres at Gabriel Sanchez. Kalimitan sa mga materyales na ginamit sa pagbuo ng simbahang ito ay mga coral stone. Ang Baclayon Church ay isa lamang sa mga landmark na idineklara ng National Museum of the Philippines bilang National Cultural Treasure at National Historical Landmark ng National Historical Commission of the Philippines. Nakakapanghinayang lamang na isa ito sa mga labis na napinsala matapos yanigin ng isang malakas na lindol. Nakakapanghinayang marahil dahil sa hindi ko man lamang nasilayan ang kabuuang orihinal na istruktura nito.
Ruins of Baclayon Church
Ongoing renovation of Baclayon Church
Matapos magmasid sa paligid, titigan ang pinsalang iniwan ng lindol ay dumiretso kami sa loob kung saan ito din ay nagsisilbing museo ng simbahan. Sa tulong ng isang guide na mula din sa simbahan ay nalibot namin ang loob at madami kaming nalaman at natutunan, bigla ko tuloy naalala ang elementary days ko kung saan may field trip. Sa loob makikita mo ang mga nag-gagandahang mga gamit, damit, paintings at iba pang antigong kagamitan. Sa ikalawang palapag ng simbahan, makikita rito ang mga damit na ginamit ng mga pari, mga litrato at mga kagamitan na ginagamit sa loob ng simbahan. Nakakamangha ang isang malaking song book na ginagamit daw noon ng mga choir na isinulat pa around 1850's at maging ang isang kabinet na naglalaman ng marriage records (may isang sample na libro na nakalabas at doon nakalahad ang mga kinasal, take note sulat kamay pa ang mga ito).
 |  Ipinagbabawal ang kumuha ng mga litrato o video sa ikalawang palapag ng simbahan, bawal ding hawakan ang mga naka-display na gamit. Respetuhin po natin ang bawat patakaran saan mang lugar tayo magpunta. |
Pagkatapos maglibot sa loob at magpaalam sa aming mabait, ma-kwento at matalinong guide (madami siyang alam tungkol sa lugar nila) ay dumiretso kami sa gilid sa labas ng simbahan kung saan may nakita kaming isang wishing well.
 |  Syempre palalagpasin ba namin ito, wala naman masama kung susubukan at humiling. Wala naman mawawala. Immanuel. Deo Gratias! Ano nga bang hiniling at pinag-pray ko? Secret! |
Patungong bayan ng Loboc, nadaanan namin ang isa sa mga lugar na hinihintuan ng mga motorista at turista dahil sa kakaibang ganda nito, ito ay ang Bilar Man-Made Forest (Bohol Man-Made Forest). Ito ay may haba na umaabot sa two (2) km sa pagitan ng Loboc at Bilar na puro Mahogany Trees ang nakatanim. Although, bago ka man makarating sa man-made forest ay may nag-e-exist na talagang natural forest sa nasabing lugar.
Walking on Mahogany Man-Made Forest :p (Beatles walking on Abbey Road)
Bago pa man kami mag-river cruise at mag-buffet lunch sa Loboc ay dumaan muna kami sa Butterfly Garden. Mula dito na-meet namin ang aming funny tour guide (forgot his name). Magaling siyang magpaliwanag at magpatawa, sinasamahan niya ng biro ang bawat explanation niya tungkol sa mga butterfly at moth. Ilan lamang sa mga nalaman ko na ang mga lalaking paru-paro pala ay mas malaki nang kaunti kaysa sa mga babaeng paru-paro. May pagkakaiba din sa kanilang kulay at mga marka nito sa pakpak.
Karamihan sa mga bumibisita dito ay mga banyaga at ayon sa aming guide, korean daw ang pinakamadami.
Karamihan sa mga bumibisita dito ay mga banyaga at ayon sa aming guide, korean daw ang pinakamadami.
Our Funny Tour Guide (Forgot his name)
 Ang larawan sa taas ay isang uri ng paru-paro kung saan may taglay siyang mag-patay-patayan (play dead). Ngunit alam niyo ba na ang paru-parong ito ay takot naman malaglag dahil once na ilaglag mo siya o bitawan ay agad na lilipad. Wais! |  |
Tanghali na nang kami ay umalis sa Butterfly Garden at katirikan na din ang araw noong mga oras na yun. Eksakto ang timing sapagkat ang sunod na pinuntahan namin ay ang Loboc River Cruise kung saan may buffet lunch na naghihintay sa amin. Hindi pa man kami nakakasakay sa ferry boat (Mini Boat) at magsimula ang aming river cruise tour ay namangha na kami kaagad sa kagandahang taglay ng loboc river. Kitang-kita ang buhay nitong tubig, kulay yellow-green na malinaw (I think it's normal) na sa tuwing tatamaan ng sinag ng araw ay mas lalong lumilitaw ang natural na ganda nito. Kitang-kita ang pagpapahalaga at pag-aalaga ng mga Boholano sa yamang kaloob sa kanila ng Maykapal.
Maliban sa Chocolate Hills at Tarsier, ang Loboc River (River Cruise Tour) din ay isa sa mga lugar na pinaka dinarayo ng mga turista mapa-local man o foreign dahil sa taglay nitong ganda. Ramdam na ramdam ko talaga na kami ay turista nang makasakay na kami sa ferry boat o mini boat at magsimula na itong maglayag, hindi ko alam marahil dahil sa ganda talaga ng mga nakikita mo at ang simoy ng hangin. Ika nga ni Dave, (isa sa mga travel and hiking buddy ko) "sa wakas na ka langhap din ng sariwang hangin!"
Sa pagpasok ng modernong panahon, nakakatuwang isipin na pinapanatili at tinatangkilik pa din nila ang mga tradisyonal na gawi at kasuotan. Bago pa man matapos ang aming cruise tour ay huminto kami saglit sa isang balsa kung saan may mga local na nagsisikantahan kasama ang kanilang mga gitara at ukulele. Hindi din nagpahuli ang mga nakakatuwang bata na nagsisipagsayawan sa himig ng mga nagkakatanhang mga nakakatanda.
Mahigpit na ipinagbabawal ang pagtatapon at pagkakalat ng kung anu-anong kalat sa ilog, ang sinumang lalabag ay mag-mumulta lamang ng halagang Php 10,000 (ito ang nakita ko na naka-dikit sa mini boat na aming sinakyan).
Bigla ko tuloy naisip ang pasig river, ang dati nitong sitwasyon noong hindi pa ito nalalapastangan. Nakakalungkot kung nabigyang halaga at na alagaan lamang sana ito, maaaring siguro ay may local na bersyon tayo nang kahalintulad sa Venice, Italy.
Maliban sa Chocolate Hills at Tarsier, ang Loboc River (River Cruise Tour) din ay isa sa mga lugar na pinaka dinarayo ng mga turista mapa-local man o foreign dahil sa taglay nitong ganda. Ramdam na ramdam ko talaga na kami ay turista nang makasakay na kami sa ferry boat o mini boat at magsimula na itong maglayag, hindi ko alam marahil dahil sa ganda talaga ng mga nakikita mo at ang simoy ng hangin. Ika nga ni Dave, (isa sa mga travel and hiking buddy ko) "sa wakas na ka langhap din ng sariwang hangin!"
Sa pagpasok ng modernong panahon, nakakatuwang isipin na pinapanatili at tinatangkilik pa din nila ang mga tradisyonal na gawi at kasuotan. Bago pa man matapos ang aming cruise tour ay huminto kami saglit sa isang balsa kung saan may mga local na nagsisikantahan kasama ang kanilang mga gitara at ukulele. Hindi din nagpahuli ang mga nakakatuwang bata na nagsisipagsayawan sa himig ng mga nagkakatanhang mga nakakatanda.
Mahigpit na ipinagbabawal ang pagtatapon at pagkakalat ng kung anu-anong kalat sa ilog, ang sinumang lalabag ay mag-mumulta lamang ng halagang Php 10,000 (ito ang nakita ko na naka-dikit sa mini boat na aming sinakyan).
Bigla ko tuloy naisip ang pasig river, ang dati nitong sitwasyon noong hindi pa ito nalalapastangan. Nakakalungkot kung nabigyang halaga at na alagaan lamang sana ito, maaaring siguro ay may local na bersyon tayo nang kahalintulad sa Venice, Italy.
 |  Ok din ang buffet lunch at siguradong mabubusog ka, dagdagan pa ng himig na nagmumula sa singer sa loob ng cruise. |
Pagkatapos mabusog ang aming mga mata, isipan at sikmura sa Loboc River ay agad naman kaming nagtungo sa Tarsier Conservation Area at Tigbao Hanging Bridge. Mukhang wrong timing kami noong araw ng aming pagbisita sa conservation area dahil ayon sa aming guide, walong (8) tarsier lamang ang nagpakita sa kanila out of one hundred (100). Pero sulit pa din ang aming pagbisita dahil sa wakas nakita ko na din ng personal kung ano ba ang itsura ng tarsier. Napakaliit lang pala talaga ng haplorrhine primates na ito dahil halos kasing laki lamang sila ng kamao ng isang tao at ang cute nila. Ang mga tarsier ay nocturnal, tulog sila sa umaga at sa gabi naman ay aktibo kung saan oras nila ito para mag-hunt ng mga insekto na kanilang pangunahing pagkain.
 |  Ayon sa aming guide, patuloy ang pagkonti ng bilang ng mga tarsier. Ilan sa mga sanhi nito ay ang labis na pagka-kalbo ng mga kagubatan na kanilang tinitirhan, pagkaubos ng kanilang pagkain, panghuhuli sa kanila ng mga tao at pagkain sa kanila ng ibang hayop. |
 |  |
 |   |
Matapos masilayan ang mga cute creature sa Tigbao Hanging Bridge naman kami dumiretso, among 'world's most spectacular' na-featured pa sa CNN Travel. Ang hanging bridge na ito ay likha mula sa mga bakal at may mga kawayan sa ibabaw nito na talaga namang only in the Philippines.
Tigbao Hanging Bridge
Saglit lang ang naging pagbisita namin dito, tumawid lang kami sa tulay at bumili ng peanut kisses (One of the Best Bohol Treats). Hindi kumpleto ang Bohol Adventure kung hindi mo masisilayan ang Famous Chocolate Hills ng Bohol na matatagpuan sa bayan ng Carmen, Batuan at Sagbayan. May mahigit 1,260 hills o mga burol ang masisilayan (but there may be as many as 1,776 hills spread over an area of more than 50 square kilometres.) Tuwing panahon ng tag-init ang mga burol na ito ay nagkukulay brown kaya naman ito pinangalanang Chocolate Hills (parang chocolate kisses) at tuwing tag-ulan naman ito ay nababalutan ng mga damo.
Noong mga oras na yun medyo madaming turista ang aming naabutan sa view deck na hanggang ngayon ay inaayos pa dahil sa pinsalang natamo nito sa lindol. Kay sarap pagmasdan ang mga munting burol na dati lang ay nababasa ko lang sa libro at nakikita sa mga postcard.
Noong mga oras na yun medyo madaming turista ang aming naabutan sa view deck na hanggang ngayon ay inaayos pa dahil sa pinsalang natamo nito sa lindol. Kay sarap pagmasdan ang mga munting burol na dati lang ay nababasa ko lang sa libro at nakikita sa mga postcard.
Famous Chocolate Hills of Bohol
 Hiking and Travel Buddy (Dave)  Boss namin! Joke :p Travel Buddy (Michael) |  The Blogger (Rap)  Travel and Hiking Buddy (Jeffrey) |
Halos mahigit trenta (30) minuto din kaming nanatili sa chocolate hills, gustuhin man naming manatili pa, magmasid at enjoyin ang magandang view ay kinakailangan na din naming umalis sapagkat may pupuntahan pa kami at medyo umaambon na din noong mga oras na yun.
Dahil sa pagod at mahaba-habang biyahe pabalik ng Tagbilaran mula sa bayan ng Carmen ay halos nanahimik kaming lahat sa loob ng van, mayamaya pa ay kanya-kanya na pala kaming idlip. Nagulat na lang ako nang gisingin kami ni Kuya Allan, ang aming tour guide at driver. Mabait siya at approachable, madami kaming nalaman tungkol sa Bohol dahil sa kanya. Akala ko ay nasa guest house na kami ngunit yun pala ay nasa Baclayon Python and Wildlife Park pala kami. Actually dahil sa kasiyahan at matinding pagod ay nakalimutan ko na kasama pala ito sa day one itinerary namin buti na lang alam ni Kuya Allan.
Ang nasabing park ay ang naging tahanan nang yumaong si Prony. Si Prony ay isa sa mga malalaking python na nahuli. Ang pangalan ni Prony ay nagmula sa pangalan ng lalaking nakahuli sa kanya na si Sopronio. Nahuli si Prony noong October 21, 1996 sa isang sementeryo sa bayan ng Albuquerque na may haba lamang five (5) feet at may bigat na five (5) kilos. At noong 2013, si Prony ay mas lalong lumaki, humaba at bumigat pa; humaba lamang siya nang twenty-seven (27) feet, thirty-four inches circumference of body at may bigat na two hundred eighty (280) kilos. Unbelivable? Oo kaya mas lalong nakilala si Prony. Ayon sa mga Reptiles Experts, ang paglaki at paghaba daw ni Prony nang ganun ay cause ng abnormality. Ayon sa guide at caretaker na nag-tour sa amin, kumakain lamang si prony ng kambing, manok at biik. Ngunit noong August 14, 2013 sa ganap na 11:13 PM, ang dambuhalang python na si Prony ay pumanaw dahil sa hindi malamang kadahilanan o sakit. May ilang sabi-sabi na ang ugat ng kamatayan ni Prony ay dahil sa sakit sa liver na nahawa o napasa sa kanya ng may-ari nito. Ang labi ni Prony ay napag-desisyunan na i-preserve bilang alaala sa mga nagmamahal at nag-alaga sa kanya. Para na din sa mga hindi siya nasilayan noong nabubuhay pa siya tulad namin.
Dahil sa pagod at mahaba-habang biyahe pabalik ng Tagbilaran mula sa bayan ng Carmen ay halos nanahimik kaming lahat sa loob ng van, mayamaya pa ay kanya-kanya na pala kaming idlip. Nagulat na lang ako nang gisingin kami ni Kuya Allan, ang aming tour guide at driver. Mabait siya at approachable, madami kaming nalaman tungkol sa Bohol dahil sa kanya. Akala ko ay nasa guest house na kami ngunit yun pala ay nasa Baclayon Python and Wildlife Park pala kami. Actually dahil sa kasiyahan at matinding pagod ay nakalimutan ko na kasama pala ito sa day one itinerary namin buti na lang alam ni Kuya Allan.
Ang nasabing park ay ang naging tahanan nang yumaong si Prony. Si Prony ay isa sa mga malalaking python na nahuli. Ang pangalan ni Prony ay nagmula sa pangalan ng lalaking nakahuli sa kanya na si Sopronio. Nahuli si Prony noong October 21, 1996 sa isang sementeryo sa bayan ng Albuquerque na may haba lamang five (5) feet at may bigat na five (5) kilos. At noong 2013, si Prony ay mas lalong lumaki, humaba at bumigat pa; humaba lamang siya nang twenty-seven (27) feet, thirty-four inches circumference of body at may bigat na two hundred eighty (280) kilos. Unbelivable? Oo kaya mas lalong nakilala si Prony. Ayon sa mga Reptiles Experts, ang paglaki at paghaba daw ni Prony nang ganun ay cause ng abnormality. Ayon sa guide at caretaker na nag-tour sa amin, kumakain lamang si prony ng kambing, manok at biik. Ngunit noong August 14, 2013 sa ganap na 11:13 PM, ang dambuhalang python na si Prony ay pumanaw dahil sa hindi malamang kadahilanan o sakit. May ilang sabi-sabi na ang ugat ng kamatayan ni Prony ay dahil sa sakit sa liver na nahawa o napasa sa kanya ng may-ari nito. Ang labi ni Prony ay napag-desisyunan na i-preserve bilang alaala sa mga nagmamahal at nag-alaga sa kanya. Para na din sa mga hindi siya nasilayan noong nabubuhay pa siya tulad namin.
Prony (Prine-serve ang labi ni Prony bilang alaala)
Makatitig sa ulo ni Prony baka gumalaw daw kasi bigla :p
 |  |
Mga buto ni Prony na naka-exhibit
Mga takot! Kakatapos lang naman daw kumain ng anim (6) na manok ayon sa caretaker.
Pagkatapos namin mabisita si Prony at malaman ang mga bagay na tungkol sa kanya ay bumiyahe na kami pabalik sa aming guest house na tinutuluyan para mag-dinner, magpahinga at paghandaan ang aming day two adventure. Ang swerte talaga namin dahil walang ibang guest sa bahay noong mga oras nang aming pag-stay. Solo namin lahat ng amenities at facilities ng bahay. Regarding sa accomodation and feedback ng Marcelina's Guest House para sa mga backpacker o turista na naghahanap nang matutuluyan sa Bohol, narito ang hiwalay na article tungkol dito (Where to Dine and Stay in Bohol, Philippines).
Group Pic along Baclayon going back to Tagbilaran City
Dahil majority ng desisyon na huwag na ituloy ang Bohol - Cebu (na talaga namang sayang dahil isang ferry boat na lang naman), at sa Bohol na lamang enjoyin ang lakad ay mabuti na lamang at napag-handaan ko ito, nakagawa ako ng Plan B option kung sakaling hindi nga kami matuloy sa Cebu. Nag-research ako ng mga possible na lugar na pwede naming bisitahin o mga activity na pwede naming gawin for our day two (2) as a free time. Napakalaking tulong talaga ng mga travel blog at website dahil nabigyan nila ako ng mga suggestion at idea kung ano pa ang mga pwedeng gawing activity o mga lugar na pwedeng bisitahin sa Bohol maliban sa countryside at Panglao Tour.
Day two (2), our free time. Naging masaya ang unang araw namin sa Bohol at talaga namang enjoy kahit medyo nakakapagod. Late na kami nakatulog dahil sa kwentuhan, food trip at panunuod ng tv kaya ang naging resulta, tinanghali kami ng gising! Part ng day two (2) itinerary namin ay gumising ng 3:30 AM dahil ang unang lugar na pupuntahan namin ay ang Himontagon Hills sa bayan ng Loay para habulin ang sunrise mula sa highest peak nito ngunit nagising kami ay 5:00 AM na. Ang masaklap pa ginigising mo na ang iba mong mga kasama ngunit sarap na sarap pa sa pagtulog ang mga ito at puro "sige lang ang sagot sayo."
Day two (2), our free time. Naging masaya ang unang araw namin sa Bohol at talaga namang enjoy kahit medyo nakakapagod. Late na kami nakatulog dahil sa kwentuhan, food trip at panunuod ng tv kaya ang naging resulta, tinanghali kami ng gising! Part ng day two (2) itinerary namin ay gumising ng 3:30 AM dahil ang unang lugar na pupuntahan namin ay ang Himontagon Hills sa bayan ng Loay para habulin ang sunrise mula sa highest peak nito ngunit nagising kami ay 5:00 AM na. Ang masaklap pa ginigising mo na ang iba mong mga kasama ngunit sarap na sarap pa sa pagtulog ang mga ito at puro "sige lang ang sagot sayo."
Himbing ng mga tulog!
Hindi na kami nagmadali dahil imposible pang mahabol ang sunrise sa Himontagon Hills na gusto ko sanang masaksihan kaya hindi na din kami nagmadali pa. Ang objective na lang namin ay ma-maximize ang free time para sulit ang aming bakasyon. Pagkatapos naming mag-breakfast, mag-ayos ng sarili at gamit ay lumarga na kami sa aming ikalawang araw ng paglalakwatsa. Hindi tulad sa ibang lugar na madali lang makakasakay basta-basta ng sasakyan papunta sa lugar na iyong pupuntahan, sa Bohol sa syudad ng Tagbilaran ang kinakailangan mong puntahan ay ang DAO - Integrated Bus Terminal sa tabi lamang ng Island City Mall (ICM) upang makasakay patungo sa ibang bayan. Mula sa guest house ay sumakay kami ng tricycle patungo sa bus terminal, halos 15 minutes lamang ang layo nito mula sa aming tinutuluyan. Buti na lang mabait si kuya, ang tricycle driver na nasakyan namin dahil tinulugan niya pa kami humanap ng bus na dapat naming sakyan.
Sumakay kami ng bus patungong Carmen, Bohol at nagpababa na lang kami sa Loay. Isa sa mga Golden Rule or Ethic kapag mag-tra-travel ka, huwag kang mahiya magtanong sa ibang tao dahil sila ang susi sa iyong pakay at sa kabilang banda ikinakagalak nila na makatulong sila sayo sa abot ng kanilang makakaya. Natutuwa ako habang nasa biyahe (observing) kami dahil marahil siguro halatang dayuhan kami sa kanilang lugar. Bigla na lamang ilan sa mga local na nakasabay namin sa biyahe sa bus ay nagtatanong kung saan daw ba ang aming punta at saan daw ba kami galing, tinanong tuloy ako ni Dave kung saan daw ba kami bababa tumugon na din ako, sinabi ko sa Loay sa Himontagon Hills (Morning Hills) at galing kaming Maynila. Huwag magtaka kung sakaling maranasan niyo din ang nangyari sa amin, may ibang locals na hindi sila familiar pa sa Himontagon Hills dahil hindi pa ito gaano ka-popular katulad ng chocolate hills na dinarayo ng mga turista. Sa tulong ng mga local, konduktor ng bus at driver ay ibinaba kami sa Loay Interior Road (Carmen - Loay Junction) dahil didiretso na ang bus patungong bayan ng Carmen kung saan matatagpuan ang Chocolate Hills. A friendly reminder sa mga may plano, kung magtutungo sa Himontagon Hills (Morning Hills) mula Tagbilaran City (Dao - Integrated Bus Terminal) ang sakyan niyong bus ay biyaheng Jagna/Anda dahil mas makakamura kayo at sa jump-off na mismo ang inyong baba. In our case nagkamali kami ng sakay ng bus kaya sumakay kami ulit ng Jeep patungong jump-off ng Himontagon Hills sa Botoc Oriental, Loay. Pwede din kayong sumakay ng tricycle hanggang sa Himontagon Hills na mismo. Mas pinili namin na mag-hike simula sa jump-off mismo para ramdam namin ang saya ng adventure. Isang sari-sari store ang nagsisilbing landmark na nasa jump-off na kayo, unting lakad lang pa diretso sa highway sa may bandang kaliwa ay may mapapansin kayong kalsada na may mga bahay kung saan ito ang daan patungon sa Himontagon Hills. Maiiwasan ang pagkaligaw sapagkat established ang sementadong kalsada, although along the trail may part na inaayos pa pero impossible talagang maligaw pa kayo dahil dirediretso lamang ang trail nito. May mga bahay naman kayo na madadaanan at mga local na inyong makakasalubong na pwede niyong mapagtanungan, very approachable naman sila.
Sumakay kami ng bus patungong Carmen, Bohol at nagpababa na lang kami sa Loay. Isa sa mga Golden Rule or Ethic kapag mag-tra-travel ka, huwag kang mahiya magtanong sa ibang tao dahil sila ang susi sa iyong pakay at sa kabilang banda ikinakagalak nila na makatulong sila sayo sa abot ng kanilang makakaya. Natutuwa ako habang nasa biyahe (observing) kami dahil marahil siguro halatang dayuhan kami sa kanilang lugar. Bigla na lamang ilan sa mga local na nakasabay namin sa biyahe sa bus ay nagtatanong kung saan daw ba ang aming punta at saan daw ba kami galing, tinanong tuloy ako ni Dave kung saan daw ba kami bababa tumugon na din ako, sinabi ko sa Loay sa Himontagon Hills (Morning Hills) at galing kaming Maynila. Huwag magtaka kung sakaling maranasan niyo din ang nangyari sa amin, may ibang locals na hindi sila familiar pa sa Himontagon Hills dahil hindi pa ito gaano ka-popular katulad ng chocolate hills na dinarayo ng mga turista. Sa tulong ng mga local, konduktor ng bus at driver ay ibinaba kami sa Loay Interior Road (Carmen - Loay Junction) dahil didiretso na ang bus patungong bayan ng Carmen kung saan matatagpuan ang Chocolate Hills. A friendly reminder sa mga may plano, kung magtutungo sa Himontagon Hills (Morning Hills) mula Tagbilaran City (Dao - Integrated Bus Terminal) ang sakyan niyong bus ay biyaheng Jagna/Anda dahil mas makakamura kayo at sa jump-off na mismo ang inyong baba. In our case nagkamali kami ng sakay ng bus kaya sumakay kami ulit ng Jeep patungong jump-off ng Himontagon Hills sa Botoc Oriental, Loay. Pwede din kayong sumakay ng tricycle hanggang sa Himontagon Hills na mismo. Mas pinili namin na mag-hike simula sa jump-off mismo para ramdam namin ang saya ng adventure. Isang sari-sari store ang nagsisilbing landmark na nasa jump-off na kayo, unting lakad lang pa diretso sa highway sa may bandang kaliwa ay may mapapansin kayong kalsada na may mga bahay kung saan ito ang daan patungon sa Himontagon Hills. Maiiwasan ang pagkaligaw sapagkat established ang sementadong kalsada, although along the trail may part na inaayos pa pero impossible talagang maligaw pa kayo dahil dirediretso lamang ang trail nito. May mga bahay naman kayo na madadaanan at mga local na inyong makakasalubong na pwede niyong mapagtanungan, very approachable naman sila.
Landmark: The Morning Hills Store
 |  |
Para sa mga local sagrado ang Himontagon Hills sapagkat tuwing mahal na araw may ilang kaganapan ang isinasagawa dito katulad na lang ng prosisyon at pagdarasal. Stations of the Cross, ito ang pupukaw pansin sa iyo along the trail at sasagi sa iyong isipan na dinarayo nga ito tuwing holy week. Ito din ang nagsisilbing trail guide patungong Himontagon Hills.
Isa sa mga istasyon ng krus.
 | May part din na may fork kayo na ma-e-encounter along the trail. Sa kanan kayo dumiretso dahil yun ang tamang daan. Hindi ko alam kung saan papunta ang kaliwang daan na pataas. |
Lumang establishment na nakita namin ilang layo na lamang sa Himontagon Hills.
| Sa loob ng lumang establishment na ito ay agad pumukaw atensyon sa akin ang kulungang ito. Mukhang may nagaganap na sabong sa lugar na ito kung hindi ako nagkakamali base sa itsura ng kulungan. |  |
Wala pang tanghali pero ang sikat ng araw ay parang tanghaling tapat na, napakainit. Buti na lang may nakita kaming waiting shed na gawa sa kahoy at dahil sa hindi naman kami nagmamadali ay dito na lang muna kami nagpahinga, kwentuhan at muni-muni. Tahimik sa lugar na ito sakto sa pagmumuni-muni sa buhay. Bago pa man tuluyang tumirik ng husto ang araw ay nagpatuloy na kami sa aming pag-akyat.
Grabeng init during our hike
Pagkalipas lamang ng ilang minuto ay may nadaanan kaming tindahan kung saan maaaring bumili ng pagkain at inumin. Napansin din namin ang isang placard na nagsasabi na malapit na nga kami sa Himontagon Hills.
After ten (10) to fifteen (15) minutes ay matagumpay naming narating ang summit o peak ng Himontagon Hills. Sulit ang pagod at pagkakababad sa matinding sikat ng araw. Mula sa itaas matatanaw mo mismo ang nag-ga-gandahang mga bulubundukin na nababalutan ng mga berdeng puno, mga damo na sumasayaw sa himig ng hangin, Bohol sea at maging ang isla ng Camiguin ay maaari mong matanaw mula dito kung papalarin ka na maganda ang panahon. Ang tahimik, tanging maririnig lamang ay mga huni ng ibon at kaluskos ng dahon dahil sa ihip ng hangin. Ang sarap sana umidlip sa lilim ng puno kaso gusto ko sulitin ang magandang tanawin. Minsan hindi mo talaga maiiwasang mag-reflect sa buhay kapag nasa maganda kang lugar, kung ano ba mga dapat gawin, ano ba mga achievement mo at ano kayang mangyayari sa future mo (emo :p). Bakit nga ba Morning Hills? Ayon sa ilang blogs na nabasa ko about sa Himontagon Hills kaya din daw ito tinatawag na Morning Hills ay dahil sa kakaibang ganda na makikita at matatanaw mo dito tuwing sasapit ang sunrise o sunset. Marahil dahil sa color blending ng kalangitan sa tuwing lulubog o sisikat ang araw. Halos fourty five (45) minutes din kaming namalagi sa taas ng Himontagon Hills bago kami nag-traverse sa isang trail na nakita namin, tinawag naming Rosary Trail ito ni Dave sapagkat paikot ito at tatagos ka lang sa isang part na pinanggalingan mo.
Rosary Trail
End of our traverse via Rosary Trail
Pagkababa namin mula Himontagon Hills (Morning Hills) ay dumiretso kami pabalik sa Loay Town Proper para bisitahin naman namin ang isa sa mga dinarayong simbahin na matindi ding napinsala ng malakas na lindol, ito ay ang Loay Church o Holy Trinity Parish. Kitang-kita din sa simbahang ito ang bakas ng pinsala at kasalukuyang inaayos para muling mabuksan sa mga Boholano. Nalalapit din ang araw ng kapistahan noong kami ay bumisita sa Loay kaya ang mga mag-aaaral ay abalang-abala sa kanilang paghahanda para sa darating na presentation.
Loay Church (Holy Trinity Parish)
Dito ginaganap ang misa pansamantala
Abalang-abala ang mga mag-aaaral sa darating na kapistahan.
Ilang minutong paglalakad ay narating namin ang Clarin Ancestral House mula Loay Church. Ngunit wrong timing ang aming pagbisita dahil sarado ito nung mga oras na iyon. Hindi tuloy namin nakita ang loob nito at mga antigong gamit. Ang ancestral house na ito ay pagmamay-ari ng pamilya Clarin, isang prominenteng pamilya ng mga politiko na nagmula sa Loay, Bohol. Ang nasabing bahay ay isang Heritage House matapos ideklara ng National Historical Institute (NHI).
Clarin Ancestral House
Bigo man kaming makita ang loob at mga gamit sa loob ng ancestral house, kahit papano nakita naman namin ang itsura ng bahay sa personal na isa ng museum. Sinulit namin ang paglilibot sa bayan ng Loay, hindi namin alintana ang init ng araw. Sa may tapat ng Loay Town Hall ay may mga estudyante ulit kaming nakita na nag-eensayo para sa kanilang presentation, nakakaaliw silang panuodin.
Loay Town Hall
Sa kakalibot namin ay nakarating kami sa commercial port ng Loay. Low tide noong mga oras na iyon kaya nakapaglibot kami sa dalampasigan nito. Ang payapa at napakaganda ng lugar. Pansamatala kaming nagpalamig dito matapos kaming mabilad at matusta nang napakatagal sa araw.
Mahigit forty five (45) minutes din kami na natili sa commercial port. Medyo nag-iiba na din kasi ang timpla ng panahon noong mga oras na yun, bahagyang umaambon na at baka mag-high tide na ulit.
Isang kadahilanan nga din pala kaya kami naparoon sa Loay upang hanapin at bisitahin ang actual site ng Blood Compact nina Miguel Lopez de Legazpi at Datu Sikatuna. Mula town proper ay nagtanung-tanong kami kung saan ang mismong actual site at kung malayo ba ito. Good thing ay possible ito lakadin mula town proper ngunit depende pa din sa inyo kung masipag kayo maglakad at nagtitipid. Kung tinatamad o pagod na kayo, pwede kayo sumakay ng jeep, bus o tricycle at magpababa na lang kayo sa driver dahil along highway lang ito. In our case nilakad lang namin ito, sanay naman kami maglakad at ang maganda pa, mas na-appreciate namin ang lugar dahil hawak namin ang oras upang mapagmasdan ang taglay nitong ganda.
Bago pa man namin marating ang sinasabing actual site ng blood compact ay nadaanan din namin ang isa sa mga dinarayo ng mga turista sa bayan ng Loay, ito ay ang Loay Blacksmith Shop. Magkakasunod ang ilang pandayan dito na libre mong mapapanuod kung paano nila ginagawa ang mga bolo. Maaari ding bumili dito bilang souvenir o pang-personal na gamit. Ang maganda pa dito bukod sa authentic ay meron din silang i-no-offer na customization at repair service ng bolo, maging ang handle o hawakan nito ay yari mula pa sa sungay ng kalabaw. Ang maganda pa dito ay napakamura lang kung ikukumpara sa iba o sa Manila. Ang presyo ng bolo ay nagkakahalaga mula Php 450. - Php 1,000.00 depende sa klase at style nito.
Isang kadahilanan nga din pala kaya kami naparoon sa Loay upang hanapin at bisitahin ang actual site ng Blood Compact nina Miguel Lopez de Legazpi at Datu Sikatuna. Mula town proper ay nagtanung-tanong kami kung saan ang mismong actual site at kung malayo ba ito. Good thing ay possible ito lakadin mula town proper ngunit depende pa din sa inyo kung masipag kayo maglakad at nagtitipid. Kung tinatamad o pagod na kayo, pwede kayo sumakay ng jeep, bus o tricycle at magpababa na lang kayo sa driver dahil along highway lang ito. In our case nilakad lang namin ito, sanay naman kami maglakad at ang maganda pa, mas na-appreciate namin ang lugar dahil hawak namin ang oras upang mapagmasdan ang taglay nitong ganda.
Bago pa man namin marating ang sinasabing actual site ng blood compact ay nadaanan din namin ang isa sa mga dinarayo ng mga turista sa bayan ng Loay, ito ay ang Loay Blacksmith Shop. Magkakasunod ang ilang pandayan dito na libre mong mapapanuod kung paano nila ginagawa ang mga bolo. Maaari ding bumili dito bilang souvenir o pang-personal na gamit. Ang maganda pa dito bukod sa authentic ay meron din silang i-no-offer na customization at repair service ng bolo, maging ang handle o hawakan nito ay yari mula pa sa sungay ng kalabaw. Ang maganda pa dito ay napakamura lang kung ikukumpara sa iba o sa Manila. Ang presyo ng bolo ay nagkakahalaga mula Php 450. - Php 1,000.00 depende sa klase at style nito.
Ipinakita ni Kuya sa amin kung paano ginagawa ang kanilang authentic bolo.
 |  |
Matapos naming mamangha sa mga blacksmith kung paano nila ginagawa ang mga bolo ay agad na kaming nagtungo sa actual site ng blood compact at dahil talaga namang nagugutom na din kami. Makalipas lamang ang mahigit twenty (20) minutes ay narating din namin ang lugar kung saan daw talaga nangyari ang sandugo.
Dito sinasabing naganap ang actual na blood compact o sandugo sa pagitan nina Legazpi at Sikatuna. Sa likod ng gusaling ito, sa may dagat nakadaong ang barko.
 |  |
May maliit na museum din ito kung saan makikita mo ang sari-saring obra ng mga pintor mula sa bayan ng Loay. Hindi na din kami nagtagal dito, bukod sa gutom na ay pagod na din kami kaya minabuti na muna naming bumalik sa aming guest house para magpahinga saglit at magpatuloy sa aming Tagbilaran City Tour.
Matapos ang ilang minutong biyahe ay nakabalik kami ng maayos sa aming tinutuluyan. Pagkapasok na pagkapasok pa lang namin sa kwarto ay agad na nagsipag higa sila Jeffrey sa kama at ang pagpapahinga na dapat sana ay saglit lang ay nauwi sa pagtulog, maging pagkain ng lunch ay nakalimutan na. Halatang napagod sila at maging ako din naman ay medyo inaantok na noong mga oras na iyon. Dahil sa himbing nang kanilang pagtulog ay hindi na kami nakapag-tour sa Tagbilaran sayang dahil part iyon ng kaming itinerary for our day two (2) do it yourself tour.
Ang aming lunch ay naging dinner na. Oo, gabi na kami kumain simula nang dumating kami ng hapon. Kahit papaano ay naglibot kami sa Tagbilaran. Halos progresibo na din ang pamumuhay sa lungsod, may mall, computer shop at iba pang establishment pero isa ang napansin ko, maaga pa din matulog ang mga tao dito dahil napansin ko lang medyo maaga magsara ang ilang tindahan at kabahayan. Bumili lamang din kami ng pagkain at bumalik sa guest house para doon na lamang manuod ng tv at makapagpahinga dahil kinabukasan ay sa Panglao Island naman ang aming destinasyon.
Our last day in Bohol. Ang aming day three (3) adventure ay nangyari sa Panglao Island. Ang isla ay nahahati sa dalawang munisipalidad, ang Dauis at Panglao. Bukod sa white sand beaches, dito din matatagpuan ang Bohol Bee Farm at Hinagdanan Cave na talaga namang ipinagmamalaki ng Panglao. Una naming pinuntahan ay ang Bohol Fee Farm, mula dito isang guide ang nag-tour sa amin sa loob ng farm kung saan ipinaliwanag niya sa amin ang tungkol sa farming at syempre maging ang tungkol sa mga bubuyog. Organic Farming ang form ng agriculture nila dito at ang sineserve nila sa kanilang restaurant ay fresh harvest. European Bees naman ang kanilang kinu-culture kung saan nagmumula ang mga honey na kanila namang ginagamit sa pagkain. May shop din sila dito kung saan maaari mong libreng matikman ang kanilang mga produkto na likha mula sa honey, cacao (chocolate tablea), tinapay, organic ice cream at kung anu-ano pang pagkain. May mga paninda din silang mga bag, lamp shades at mga accessories na kanilang likha. Hindi din sila magpapahuli sa restaurant, actually recommended ito sa mga couple na nais ng mapayapang dinner or lunch date sa tabi ng dagat.
Matapos ang ilang minutong biyahe ay nakabalik kami ng maayos sa aming tinutuluyan. Pagkapasok na pagkapasok pa lang namin sa kwarto ay agad na nagsipag higa sila Jeffrey sa kama at ang pagpapahinga na dapat sana ay saglit lang ay nauwi sa pagtulog, maging pagkain ng lunch ay nakalimutan na. Halatang napagod sila at maging ako din naman ay medyo inaantok na noong mga oras na iyon. Dahil sa himbing nang kanilang pagtulog ay hindi na kami nakapag-tour sa Tagbilaran sayang dahil part iyon ng kaming itinerary for our day two (2) do it yourself tour.
Ang aming lunch ay naging dinner na. Oo, gabi na kami kumain simula nang dumating kami ng hapon. Kahit papaano ay naglibot kami sa Tagbilaran. Halos progresibo na din ang pamumuhay sa lungsod, may mall, computer shop at iba pang establishment pero isa ang napansin ko, maaga pa din matulog ang mga tao dito dahil napansin ko lang medyo maaga magsara ang ilang tindahan at kabahayan. Bumili lamang din kami ng pagkain at bumalik sa guest house para doon na lamang manuod ng tv at makapagpahinga dahil kinabukasan ay sa Panglao Island naman ang aming destinasyon.
Our last day in Bohol. Ang aming day three (3) adventure ay nangyari sa Panglao Island. Ang isla ay nahahati sa dalawang munisipalidad, ang Dauis at Panglao. Bukod sa white sand beaches, dito din matatagpuan ang Bohol Bee Farm at Hinagdanan Cave na talaga namang ipinagmamalaki ng Panglao. Una naming pinuntahan ay ang Bohol Fee Farm, mula dito isang guide ang nag-tour sa amin sa loob ng farm kung saan ipinaliwanag niya sa amin ang tungkol sa farming at syempre maging ang tungkol sa mga bubuyog. Organic Farming ang form ng agriculture nila dito at ang sineserve nila sa kanilang restaurant ay fresh harvest. European Bees naman ang kanilang kinu-culture kung saan nagmumula ang mga honey na kanila namang ginagamit sa pagkain. May shop din sila dito kung saan maaari mong libreng matikman ang kanilang mga produkto na likha mula sa honey, cacao (chocolate tablea), tinapay, organic ice cream at kung anu-ano pang pagkain. May mga paninda din silang mga bag, lamp shades at mga accessories na kanilang likha. Hindi din sila magpapahuli sa restaurant, actually recommended ito sa mga couple na nais ng mapayapang dinner or lunch date sa tabi ng dagat.
Perfect place for lunch or dinner date.
May accommodation din sa Bohol Bee Farm kung saan pwede kang mag-stay during your vacation.
 |  |
(Michael) Tinuruan din nila kami kung paano ang tamang paghahabi.
(Dave) Enjoying the scenery.
 |  |
Sari-saring paninda na pwede mong ipang-pasalubong.
Bago kami tumulak patungo sa white sand beach ay bumisita muna kami sa Hinagdanan Cave na matatagpuan sa Dauis. Ito ay nadiskubre ng may-ari ng lupa habang siya ay naglilinis ng nasasakupan niya nang may mapansin siyang dalawang (2) adjacent holes. Upang malaman kung gaano kalalim ang nakita niyang mga butas ay nagtapon o naghulog siya ng bato at laking gulat niya ng may marinig siyang splash ng tubig. Natuklasan niya na magka-ugnay ang dalawang (2) butas na nadiskubre niya. Makalipas ang ilang panahon ay dinevelop ito at nilagyan ng hagdanan para mas madaling makapasok at makalabas ang sinumang magna-nais kaya ito tinawag na Hinagdanan Cave.
Entrance to Hinagdanan Cave
Inside the Hinagdanan Cave
At syempre nakilala ang Panglao Island dahil sa white sand beaches nito katulad ng Boracay Island. Hindi katulad ng Boracay na sobrang crowded lalo na kapag peak season. Although, may mga resort na din dito at dinarayo na din ng mga turista ngunit pansin ko lang mas tahimik dito kumpara sa Boracay. May nightlife din dito pero iba pa din ang nightlife sa Boracay, party talaga dun eh. Base sa ilang blog na nabasa ko, may white sand beaches din sa bayan ng Anda, Bohol at mas tahimik pa sa Panglao. Kaya may ilang suggestions na kung beach goer ka at ikaw ay nasa Bohol at gusto mo nang mas tahimik na dagat para magmuni-muni ay sa Anda ka dapat magpunta at kung gusto mo naman na medyo parang Boracay ay sa Panglao ka dapat magpunta. Maganda ang isla ng Panglao, kaya hindi kataka-taka kung bakit dinarayo ito ng mga turista.
 |  |
Sulit ang naging bakasyon namin, madami akong natuklasan, natutunan at nakilala. Worth it ang gastos at pagod. Akala ko hindi ganun kasaya ang magiging karanasan namin dahil sa pinsalang tinamo ng Bohol sa matinding lindol at nasundan pa ng bagyo. Akala ko wala kaming daratnan na ikakaligaya namin pero akala ko lang pala ang lahat. Sa totoo lang during our last day sa Bohol ay nagbibiruan na kami na balik na naman kami sa realidad ng buhay. Haharapin muli ang ingay, dumi at stress kung saang lugar kami nanggaling. Sepanx! (Separation Anxiety). Basta isa lang ang alam ko, sulit ang lakwatsa. More mountains to climb. More places to visit. More memories to be captured and treasured.
PS. Maraming salamat sa staff ng Marcelina's Guest House at Royal Fantasy Tours lalo na kay Kuya Allan na very approachable at napakabait.
PS. Maraming salamat sa staff ng Marcelina's Guest House at Royal Fantasy Tours lalo na kay Kuya Allan na very approachable at napakabait.
From left Michael, Dave, Jeffrey, Kuya Allan and Ralph
Capture Only Memories, Leave No Traces
Looking for more adventures, read about:
Pagsanjan Falls
Boracay: The flagship beach destination of the Philippines
The Waterfront Beach Resort
Mt. Batulao
Mt. Humarap (Tatlong Krus) and Matabungka Falls
Mt. Gulugod Baboy (Mt. Pinagbanderahan)
Mt. Tagapo
Mt. Talamitam
Mt. Maculot
Mt. Mariveles (Tarak Ridge-Peak)
Mt. Sembrano
Mt. Balagbag and Kaytitinga Falls
Mt. Pico de Loro (Mt. Palay-Palay) and Boracay de Cavite (Katungkulan Beach)
Mt. Tabayoc, Mystical Lakes (Tabeo, Ambulalakao, Letep-ngapos, Incolos) and Junior Pulag
Hundred Islands
La Mesa Eco-Park
A Photowalk Journey: Manila-Pasay
Manila Seedling Bank: Nature is the art of God
Bakit karamihan sa mga namumundok walang lovelife?
Aking Diwata
May Forever sa Bundok (Finding Neverland and Love at First Sight)
Looking for more adventures, read about:
Pagsanjan Falls
Boracay: The flagship beach destination of the Philippines
The Waterfront Beach Resort
Mt. Batulao
Mt. Humarap (Tatlong Krus) and Matabungka Falls
Mt. Gulugod Baboy (Mt. Pinagbanderahan)
Mt. Tagapo
Mt. Talamitam
Mt. Maculot
Mt. Mariveles (Tarak Ridge-Peak)
Mt. Sembrano
Mt. Balagbag and Kaytitinga Falls
Mt. Pico de Loro (Mt. Palay-Palay) and Boracay de Cavite (Katungkulan Beach)
Mt. Tabayoc, Mystical Lakes (Tabeo, Ambulalakao, Letep-ngapos, Incolos) and Junior Pulag
Hundred Islands
La Mesa Eco-Park
A Photowalk Journey: Manila-Pasay
Manila Seedling Bank: Nature is the art of God
Bakit karamihan sa mga namumundok walang lovelife?
Aking Diwata
May Forever sa Bundok (Finding Neverland and Love at First Sight)
Bohol Adventure Final Itinerary (Proposed Itinerary)
Nov 30 - December 3, 2015
Tour Package by Royal Fantasy Tours and DIY
Day 0
1:00 AM - Meet up EDSA-Timog Ave(Condo)/Nap/Preparation of things/stuffs
2:00 AM - Departure to NAIA Terminal 4
3:00 AM - ETA NAIA Terminal 4
7:25 AM - ETD from NAIA Terminal 4 to Tagbilaran Airport (Bohol)
8:50 AM - ETA to Tagbilaran Airport (Bohol)
Day 1 (Countryside Tour)
9:00 AM - Pick-up (Service Vehicle) at Tagbilaran Airport and drop off at Marcelina’s
Guesthouse
9:30 AM - Proceed with Countryside Tour.
• Blood Compact Site
• Baclayon Church
• Baclayon Python and Wildlife Park
• Loboc River Cruise
• Tarsiers Conservation Area
• Bilar man-made forest
• Butterfly Garden
• Tigbao Hanging Bridge
• Chocolate Hills
5:30 PM - Back to Guesthouse
6:00 PM - Dinner (Somewhere) and buy some foods/snacks for the second day adventure.
9:30 PM - Lights Off
Day 2 (Free Time - Do-it-yourself)
3:30 AM - Wake up/ Call Time
**** Breakfast, take a Bath/Shower and Preparation of Stuffs*****
4:30 AM - Departure to Himontagon Hills/Morning Hills
Morning Hills is located at Botoc, Loay, Bohol, 15 – 20 Minutes bus ride from Tagbilaran City.
Take a bus, jeepney or tricycle going to Botoc, Loay,Bohol (Jump off)/DAO Bus Terminal of Tagbilaran City*******
******Stop/Drop at the Morning Hills Store (The Store named after the site). Near the Store, there is a street that leads up to Morning Hills. Don't be afraid to ask directions if you find an intersection somewhere near a chapel******
******Fare is Php 25.00 but subject to change*****
5:30 AM - ETA to Himontagon Hills/Morning Hills
*****Sunrise Viewing, Photo and Video Ops*****
7:30 AM - ETD Morning Hills
8:30 AM - ETA Loay Church
9:30 AM - ETD Loay Church
10:00 AM - ETA Loay Watchtower
10:30 AM - ETD Loay Watchtower
11:00 AM - ETA Loay Bolo Making Industry
11:30 AM - ETD Loay Bolo Making Industry
12:00 PM - ETA Clarin Ancestral House and Café Olegario
***** Poblacion Ubos, Loay, Bohol. 20-30 mins by Jeepney, Bus, V-hire & Private Vehicles.
Php. 20.00/Person. Honey Claire Clarin 0917 321 5167 / 038 538 9388 café[email protected]***
1:00 PM - ETD Clarin Ancestral House
***Lunch Time*****
1:30 PM - Loay Blood Compact Site
**** Hinawanan Loay, Bohol. To get there you can go to Dao Integrated bus terminal, by jeep, by SouthernStar bus or by your own car. Blood Compact Site lies about 18.42 kilometers to the east of the City of Tagbilaran.********
2:00 PM – ETD Loay Blood Compact Site
******Proceed to Tagbilaran City Tour*****
2:30 PM – Tagbilaran City Tour
• Kaingit Beach
• Provincial Capitol of Bohol
• Plaza Rizal (Plaza Principe)
****The Plaza was previously known as Plaza Principe and it is located between the Capitol Building and the St. Joseph’s Cathedral.*****
• Bohol Cathedral (St. Joseph the Worker Cathedral)
• Pres. Carlos P. Garcia Memorial Park
• Bohol Museum
• Banat-I Hill
• Jaycee Promenade
Day 3 Beach Fun and Panglao Tour
5:30 AM – Depart for Panglao
***Swimming/Beach Fun at Dumaluan Beach Resort****
Afternoon: Panglao Tour
• Bohol Bee Farm
• Hinagdanan Cave
• Dauis Church
5:00 PM – End of Tour
5:30 PM – Back to Guesthouse
Day 4: Departure
6:00 AM - Drop off at Tagbilaran City Airport
9:30 AM – Depart for Manila
Bohol Adventure Final Itinerary (Actual Itinerary)
Nov 30 - December 3, 2015
Tour Package by Royal Fantasy Tours and DIY
Day 0
1:00 AM - Meet up EDSA-Timog Ave(Condo)/Nap/Preparation of things/stuffs
3:00 AM - Departure to NAIA Terminal 4
3:45 AM - ETA NAIA Terminal 4
7:40 AM - ETD from NAIA Terminal 4 to Tagbilaran Airport (Bohol)
(Delayed flight for 15 minutes)
8:45 AM - ETA to Tagbilaran Airport (Bohol)
(5 minutes earlier based on our flight itinerary ETA in Tagbilaran Airport)
Day 1 (Countryside Tour)
8:50 AM - Pick-up (Service Vehicle) at Tagbilaran Airport and drop off at Marcelina’s Guesthouse
9:15 AM - Proceed with Countryside Tour.
• Blood Compact Site
• Baclayon Church
• Baclayon Python and Wildlife Park
• Loboc River Cruise
• Loboc Tarsiers
• Bilar man-made forest
• Butterfly Garden
• Hanging Bridge
• Chocolate Hills
5:00 PM - Back to Guesthouse
*****Rest, Chitchat, Photo and Video Ops*****
6:00 PM - Dinner (Somewhere) and buy some foods
*****Rest, Chitchat, Photo and Video Ops*****
1:30 AM - Lights Off
Day 2 (Free Time - Do-it-yourself)
5:00 AM - Wake up
**** Breakfast, take a Bath/Shower and Preparation of Stuffs*****
6:30 AM - Departure to DAO - Integrated Bus Terminal/Island City Mall
6:45 AM - ETA DAO - Integrated Bus Terminal/Island City Mall
7:20 AM - ETA Loay Interior Road (Carmen-Loay Junction)
****Waiting for Jeepney/Trike/Bus going to Jagna or Anda*****
7:25 AM - ETD Botoc, Loay
******Stop/Drop at the Morning Hills Store (The Store named after the site). Near the Store, there is a street that leads up to Morning Hills. Don't be afraid to ask directions if you find an intersection somewhere near a chapel
7:45 AM - ETA Botoc, Loay (Jump-off)
******** Start of the hike******
********Took some rest during the hike. Although you can reach the summit within 30-45 minutes depending on your pace. In our case, we enjoyed the hike, took some photos and videos. We're not in a hurry.*****
8:45 AM - ETA to Himontagon Hills/Morning Hills
******Rest, Photo and Video Ops and enjoying the majestic view******
9:30 AM - ETD Summit
****** Traverse to the established trail (We just called it Rosary Trail)
10:05 AM - ETA Jump-off
10:30 AM - ETA Loay Town Proper
*******We walked to Loay Church for about 5 minute*****
10:35 AM - ETA Loay Church
*******We walked to Clarin Ancestral House for about 15 minutes *****
10:45 AM - ETD Clarin Ancestral House
11:15 AM - ETA Loay Commercial Port/Lighthouse
*******We walked to Loay Commercial Port/Lighthouse for about 30 minutes*****
12:00 PM - ETD Loay Commercial Port/Lighthouse
12:20 PM - ETA Loay Blacksmith Shop
*******We walked to Loay Blacksmith Shop for about 20 minutes*****
12:40 PM - ETA Actual Blood Compact Site
*******We walked to Actual Blood Compact Site for about 20 minutes*****
1:30 PM - ETA Marcelina's Guest House
*******Rest and Sleep********
Day 3 Beach Fun and Panglao Tour
5:30 AM – Depart for Panglao
***Swimming/Beach Fun at Dumaluan Beach Resort****
Afternoon: Panglao Tour
• Bohol Bee Farm
• Hinagdanan Cave
• Dauis Church
5:00 PM – End of Tour
5:30 PM – Back to Guesthouse
Day 4: Departure
6:00 AM - Drop off at Tagbilaran City Airport
9:30 AM – Depart for Manila
Expenses:
Marcelina's Guest House and Royal Fantasy Tours - Php 12,000.00/3 = Php 4,000.00/Pax
4D/3N BOHOL TOUR PACKAGE
Inclusion:
Airconditioned transport service
4 days/3 nights Night stay at Marcelina’s Guesthouse – (1 Deluxe Quad)
Buffet Lunch at Loboc River Cruise
Hut & shower at the beach resort
Entrances to tourist spots
Country Side Tour:
• Blood Compact Site
• Baclayon Church
• Baclayon Wildlife (Python)
• Loboc River Cruise
• Tarsiers Conservation Area
• Bilar man-made forest
• Butterfly Garden
• Tigbao Hanging Bridge
• Chocolate Hills
Beach Fun and Panglao Tour
• Bohol Bee Farm
• Hinagdanan Cave
• Dumaluan Beach Resort
Transportation:
Air Fare via Air Asia (Seat Sale Promo)- Php 1,313.00 (Returned Flight)
Trike to DAO - Integrate Bus Terminal - Php 15.00/pax
Bus to Loay - Php 20.00/pax
Jeep to Botoc, Loay - Php 10.00/pax
Trike to Marcelina's Guest House - Php 15.00/pax
Jeep from Loay to Tagbilaran - Php 20.00/pax
Foods:
Coke - Php 10.00
Bread - Php 40.00
Adobong Atay with Rice - Php 30.00
Kalderetang Baka with 3 rices - Php 55.00
Other Expenses:
Tagbilaran Airport Domestic Passenger Terminal Fee - Php 100.00
Grocery - Php 310/4 = Php 77.00
Pasalubong - Php 500.00
